Іс-шара Қазақстан мен Қытайдың жетекші сарапшыларын құқықтық жүйелердегі жасанды интеллектінің рөлі, заңнаманы дамыту және дауларды шешу мәселелерін талқылау үшін біріктірді.
Астана халықаралық қаржы орталығының (АХҚО) Соты мен Халықаралық төрелік орталығы (ХТО) Maqsut Narikbayev University (MNU), Astana IT University (AITU) және Қытайдың Политология және құқық университетімен (CUPL) бірлесіп, 2025 жылғы 26 қарашада Астана қаласында «Legal Tech Foresight және құқыққа бірлескен тәсіл» атты құқықтық форум өткізді.
Форумды ХТО Төрағасы Томас Крюммель ашты. Іс-шара Қазақстан мен Қытайдың жетекші сарапшыларын құқықтық жүйелердегі жасанды интеллектінің рөлі, заңнаманы жетілдіру және дауларды шешу саласындағы жаңа мүмкіндіктерді талқылау үшін біріктірді.
MNU Басқарма төрағасының ғылым, инновациялар және жасанды интеллект жөніндегі орынбасары Сергей Пен жаңа серіктестіктің заң сараптамасы мен жасанды интеллекттің озық технологияларын біріктіретін ұзақ мерзімді ғылыми ынтымақтастықтың бастауы болатынын айта келе, оның стратегиялық маңызын ерекше атап өтті. Сондай-ақ, спикер жасанды интеллекттің құқықтық технологиялар саласында технологиялық шешімдерді одан әрі жетілдіру қажеттігіне назар аударып, осы үрдісті күнделікті заң практикасына енгізудің негізгі перспективалары мен сын-қатерлеріне тоқталды.
Astana IT University ректорының кеңесшісі Сагит Бакиров заң саласында ИИ шешімдерін енгізу үшін қажетті технологиялық негіздерді, әсіресе Legal Tech Lab жобасын бірлесе әзірлеу процесіне ерекше назар аударып айтып берді. Ол жобаның техникалық жүзеге асырылуын ғана емес, сонымен қатар оның қоғамдық пайдасын, оның ішінде дауларды шешу процестерінің тиімділігін, ашықтығын және қолжетімділігін арттыруды да атап өтті.
CUPL Қытай Арбитраж институтының деканы, профессор Кон Цинцзян заңнаманы әзірлеуде ИИ-дің рөлі жөніндегі көзқарасын бөлісті. Атап айтқанда, ол ИИ заңдылық үйлесімділікті қалай арттыра алатынын, құжаттарды дайындау процестерін оңтайландыра алатынын және заң шығарушыларға қолдау көрсете алатынын талдады, сондай-ақ дәлдік, заңдылық және есеп беру мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін қажетті шараларға назар аударды.
CUPL Жасанды интеллект және құқық технологиялары институтының деканы, БҰҰ-ның ЖИ жөніндегі жоғары деңгейлі консультативтік кеңесінің мүшесі, профессор Линхан Чжан ИИ-ді жаһандық басқару және БҰҰ-ның көпжақты тәсілі тұрғысынан қарастырып, Біріккен Ұлттар Ұйымында жұмыс тәжірибесіне сүйене отырып баяндады. Ол сенімді ИИ жүйелерін әзірлеуде халықаралық ынтымақтастық пен этикалық қағидалардың маңыздылығын атап өтті, олар әлем бойынша әділет, тұрақтылық және тұрақты даму мүддесіне қызмет етеді.
Кристофер Кэмпбелл-Холт OBE, АХҚО Соты мен ХТО Тіркеушісі және аппарат басшысы:
«Біздің мақсатымыз — бірегей форматтағы ынтымақтастықты біріктіріп, жаңа жобаны әзірлеу, оны Қазақстан мен Орталық Азияның кең ауқымды мүдделі тараптарына ұсыну. Біз заңнамалық бастамаларды әзірлеу үшін жасанды интеллект саласындағы ең үздік әлемдік тәжірибені қолдануға тырысамыз, бұл күнделікті сот, құқықтық және бизнес процестерін едәуір жақсартуға мүмкіндік береді. Біздің соңғы мақсатымыз – тиімділікті арттыру, ол, біздің үмітіміз бойынша, Қазақстан арқылы халықаралық бизнестің дамуына және әлемнің түкпір-түкпірінен келген адамдар арасындағы байланыстардың нығаюына алып келеді».
MNU ғылым, инновациялар және жасанды интеллект жөніндегі басқарма төрағасының орынбасары Сергей Пен:
«Бұл серіктестік MNU үшін жоғары стратегиялық маңызға ие. Өйткені ол заң саласындағы сараптаманы жасанды интеллекттің озық мүмкіндіктерімен біріктіретін ұзақ мерзімді ғылыми ынтымақтастықтың басталуын білдіреді. AITU, CUPL және АХҚО Соты мен ХТО серіктестігімен бірге біз проактивті, жасанды интеллектке негізделген реттеушілік шешімдерді әзірлеп, масштабталатын LegalTech және GovTech өнімдерін жасауға ықпал етеміз. Бұл жұмыс ұлттық реттеушілік болжамдау жүйелерін нығайтып, технологияға негізделген басқаруға деген өсіп келе жатқан сұранысқа жауап бере отырып, мемлекетке, бизнеске және қоғамға нақты пайда әкеледі.
Оған қоса, бұл жұмысты әрі қарай қолдау және институционалдық негізде бекіту мақсатында LegalTech Ассоциациясын құру ұсынылды. Біз осы бастаманы одан әрі жетілдіруге және ғылыми зерттеулерді елдің инновациялық дамуына нақты үлес қосатын қолданбалы құралдарға айналдыруға толықтай дайынбыз».
Astana IT University ректорының кеңесшісі Сагит Бакиров:
«Біздің міндет — технология, құқық және басқару түйіскен жерде жұмыс істей алатын мамандарды даярлау. Legal Tech Lab туралы меморандум осы бағыттағы практикалық зерттеулерді күшейтіп, университеттер мен сарапшылардың бірлесіп жұмыс істеуіне нақты мүмкіндік береді. Бұл бастама Қазақстанда құқық пен технологияның тоғысында жаңа білім мен қолданбалы шешімдердің пайда болуына жағдай жасайды».
Форумның қорытындысы ретінде АХҚО Соты, ХТО, MNU, AITU және CUPL «Legal Tech Lab» атты жаңа инновациялық жобаны құру туралы бірлескен мәлімдеме жасады. Бұл жоба — заңгерлік құжаттарды әзірлеуге көмек көрсететін жасанды интеллект моделін құруға бағытталған бастама. Инициатива Қазақстанның заңнамалық жүйесін нығайтуға, құқықтық рәсімдердің тиімділігін арттыруға, сондай-ақ өңірлік ынтымақтастық пен құқық саласына ЖИ технологияларын енгізуді дамытуға маңызды үлес қосады.
АХҚО Соты және ХТО, Қытай инвесторларының мүдделерін Қазақстанда қорғайтын заңгерлер тарапынан, елге тартылатын көпмиллиардтық инвестицияларды, құқық үстемдігін және инвесторлардың құқықтарын қамтамасыз ететін негізгі институттар ретінде танылды. 2024 жылғы деректерге сәйкес, Қытайдың Қазақстанға салған инвестициялары 45 млрд АҚШ долларына жетті. Транзит, көлік, жоғары технологиялар және ауыл шаруашылығы салаларында қазақстан-қытай бірлескен жобалары белсенді дамып келеді. Қазақстанда кәсіп жүргізетін қытайлық инвесторлардың қатысуымен болған 60-тан астам дау АХҚО Соты мен ХТО арқылы табысты шешілді.
АХҚО Соты мен ХТО Еуразиядағы кәсіп үшін, әсіресе саны өсіп келе жатқан Қытай компаниялары үшін, коммерциялық дауларды шешудегі артықшылыққа ие халықаралық институттар болып саналады. 2018 жылғы 1 қаңтарда қызметін бастаған АХҚО Соты және ХТО-да, бүгінгі күнге 4 500-ден астам іс қаралып, орындалды.
